Indywidualnie Pilicę pływa się zasadniczo od Koniecpola (263 km). W Maluszynie (238km) kończą się uciążliwe przeszkody rzeczne i stąd wyruszają na wypożyczonych kajakach zorganizowane grupy spływowe.
Przyrodniczo i krajoznawczo szlak Pilicy jest bardzo atrakcyjny. Meandrujące po dnie swojej pradoliny koryto rzeczne wytworzyło różnej wielkości łagodne zakola, zakręcające niekiedy nawet o 180 stopni. W ten sposób powstał szereg starorzeczy (odciętych współczesną regulacją koryta) oraz wiele stałych wysp różnej wielkości, pokrytych bogatą roślinnością. Przy wyższej wodzie dają turyście urozmaicone możliwości wyboru drogi płynięcia, przy niskiej bywają utrapieniem ze względu na uciążliwe płycizny. Piaszczyste wszędzie podłoże oraz pojawiające się co kilka kilometrów rozległe plaże w słoneczne dni zapraszają do kąpieli, przy brzegach znajdziemy dużo terenów leśnych z malowniczymi biwakami. Wody Pilicy, niegdyś na znacznym odcinku zanieczyszczone, obecnie posiadają III, a nawet II klasę czystości. Należy jednak pamiętać, że woda z rzeki nigdzie nie nadaje się do picia nawet po przegotowaniu (jak zresztą w całej Polsce) ze względu na zanieczyszczenia biochemiczne oraz wysoki poziom naturalnej zawiesiny po deszczach.
Na pokonanie całej trasy od Maluszyna do Góry Kalwarii, liczącej 257km, należy przeznaczyć 10—14 dni. O ile samą rzeką płynie się stosunkowo szybko i dystans 20 km dziennie dla początkujących, a 25-30 km dla wprawnych kajakarzy nie powinien nikogo przerażać, to pokonanie zbiornika wodnego i zorganizowanie przewozu kajaków przez zaporę w Smardzewicach zajmuje co najmniej dwa dni. Nie należy jednak traktować tej przeprawy jako uciążliwość, gdyż Jezioro Sulejowskie to jeden z bardziej atrakcyjnych i przyjaznych dla turystów sztucznych zbiorników wodnych w Polsce. Jego brzegi oferują nieskończoną liczbę możliwości spędzenia letniego i weekendowego wypoczynku od prostych, kameralnych biwaków do miejsc hotelowych o standardzie trzech gwiazdek.
Poniżej zapory w Smardzewicach rzeka kilkakrotnie zbliża się dowysokiej skarpy lewego brzegu, skąd roztacza się zaskakująco rozległy widok na równiny po drugiej stronie koryta. W wielu miejscach do brzegów przylegająłąki i pastwiska, które tworzą dobre warunki biwakowe nawet dla dużych grup turystów (łatwe lądowanie na niskim brzegu oraz równe, trawiaste podłoże pod namioty). Na całej trasie znajdziemy także szereg obiektów godnych odwiedzin (opactwo cystersów i romański kościół z XII w., wywierzyska krasowe „Niebieskie Zródła", Skansen Rzeki Pilicy, Muzeum K. Pułaskiego i inne).
Pilica tworzy oś hydrograficznądwóch parków krajobrazowych: Sulejowskiego i Spalskiego, i przepływa przez trzeci — Przedborski. Od 1995 r. tworzą wspólnie jeden Zespół Nadpilicznych Parków Krajobrazowych (ZNPK). Zostały utworzone w celu zachowania i ochrony cennych przyrodniczo obszarów, będących pozostałością Puszczy Pilickiej oraz fragmentów Wyżyny Przedborskiej wraz z doliną rzeki Czarnej Włoszczowskiej. Puszcza PiIicka jest największym kompleksem leśnym w Polsce Środkowej. Łączna powierzchnia wchodzących w jej skład lasów wynosi 55 tys. ha. Ten swoisty, naturalny krajobraz doliny Pilicy, wysoczyzn środkowopolskich wraz z niezbytjeszcze zniszczoną szatą roślinną, licznymi zabytkami kultury materialnej, żywym folklorem i bogatą historią powinien być zachowany, właściwie zagospodarowany i chroniony, aby mógł służyć społeczeństwu jako wartościowy obszar rekreacyjny, a nauce jako obszar badań. ZNPKjest największym, naturalnym terenem przyrodniczym i wypoczynkowym dla aglomeracji łódzkiej, Piotrkowa Trybunalskiego, Tomaszowa Mazowieckiego, Radomska i Bełchatowa. O znaczeniu tego obszaru świadczy fakt, że został zaliczony do Krajowej Sieci Ekologicznej ECONET (europejska sieć ECONET jest próbą stworzenia hierarchicznego rejestru obszarów o najwyższych walorach przyrodniczych w skali kontynentu).
Dolina Pilicy posiada bogatąi stale rozwijającą się infrastrukturę turystyczną, związanątak z turystyką wodną, jak i pieszą czy rowerową. Kilkanaście wypożyczalni kajaków oferuje swoje usługi związane z transportem sprzętu na całym szlaku oraz zorganizowaniem noclegów w namiotach, domkach kempingowych czy ogrzewanych pawilonach całorocznych. Rozciągający się na długości 16 km akwen Jeziora Sulejowskiego umożliwia także wyżycie się innym „wodomaniakom”, żeglarzom i surńngowcom, oferując przy tym doskonałe warunki do nauki dla początkujących adeptów tych sportów wodnych. Wszystkie miejsca wypożyczania sprzętu wodnego, ośrodki kempingowe i wypoczynkowe, porty jachtowe i stanice kajakowe zostały przedstawione w szczegółowej części przewodnika.
Pilica posiada kilka spenetrowanych przez kajakarzy dopływów, na których w ostatnich latach były nawet urządzane zorganizowane spływy kajakowe. W pierwszej kolejności należy do nich zaliczyć: Luciążę, Czarną Maieniecką oraz Drzewiczkę. Pojedyncze osoby pokonały cztery inne dopływy: Krztynię, Białą Lelowską, Czarną Włoszczowską oraz Wolbórkę. Na dopływach nigdzie poza Drzewicąi Sielpią infrastruktura turystyczna nie występuje, więc należy liczyć tylko na własną przemyślność.
